Tajniki czarnej płyty: kolejność utworów, przypadek czy konieczność
Tajniki czarnej płyty: kolejność utworów, przypadek czy konieczność

Czy zastanawialiście się kiedyś, drodzy czytelnicy, czy ułożenie utworów na płycie gramofonowej zostało podyktowane wyłącznie twórczą koncepcją artysty, czy może są inne czynniki mające wpływ na kolejność umieszczenia utworów ? Przesłuchując ulubione tytuły można zwrócić uwagę na pewną zasadę umieszczenia najbardziej przebojowych kompozycji na początku płyty. Są to z reguły utwory przewidziane do promocji w mediach i na singlach. Okazuje się, że taki wybór nie jest zależny wyłącznie od tego by od razu po włączeniu odtwarzania usłyszeć "najbardziej chodliwy kawałek", choć taka odpowiedź jak najbardziej jest zasadna i zgodna z prawdą. Ale to, że akurat na początku płyty znajdujemy przebojowe nagranie jest nie tylko wyłączną zasługą specjalistów od promocji. Istotnym czynnikiem wpływającym na takie a nie inne umieszczenie najważniejszych ścieżek jest technologia odtwarzania płyty gramofonowej!
Jak wiemy jest ona odtwarzana ze stałą prędkością obrotową wynoszącą w przypadku płyt długogrających 33 1/3 obrotów na minutę. Odtwarzanie odbywa się poprzez odczyt zawartości rowka wyrytego spiralnie do środka płyty. I tutaj właśnie dochodzimy do sedna sprawy: prędkości z jaką porusza się igła w rowku. Mówiąc o prędkości odczytu rowka musimy rozróżnić dwie fizyczne wielkości: prędkość liniową i prędkość kątową. Ta pierwsza opisuje w prosty sposób jaką drogę przebywa obiekt w jednostce czasu i jest wyrażana w metrach na sekundę i z reguły dotyczy, zgodnie ze swoją nazwą, ruchu po prostej, łuku czy okręgu. Jak wiemy igła porusza się w spiralnym rowku, czyli nie jest związana z ruchem ani po linii prostej, łuku czy okręgu, a po spirali. I właśnie taki rodzaj ruchu opisuje prędkość kątowa, która jest kluczem do wyjaśnienia tytułowego pytania. Jak już wspomniałem płyta obraca się ze stałą prędkością i jeżeli igła poruszałaby się po okręgu o określonej średnicy wówczas jej prędkość była by wartością stałą. Ale niestety porusza się po spirali, której każdy zwój ma proporcjonalnie mniejszą średnicę przy każdym obrocie płyty. Oznacza to, że igła przesuwając się w kierunku środka płyty pokonuje z każdym obrotem… coraz mniejszą odległość! Ta zasada sprawia, że z każdym rowkiem igła zwalnia swoją prędkość z jaką odczytuje jego zawartość.
Właśnie aby zapobiec temu zjawisku płyty CD są odtwarzane ze zmienną prędkością obrotową, tak by zachować w funkcji czasu równomierny dopływ danych do przetwornika.
Tą dygresją na temat płyt kompaktowych kończę pierwszą część tego tekstu i zapraszam wkrótce na jego kontynuację, w której wyjaśnię tytułową zagadkę.

Pytania? Zadzwoń:

784 307 700

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium