Renesans popularności gramofonu spowodował ogromny wzrost zainteresowania płytą winylową. Coraz więcej osób wykorzystuje ten analogowy nośnik, który staje się coraz większą konkurencją dla popularnych źródeł cyfrowych. W przeciwieństwie do nich, odczyt z płyty gramofonowej odbywa się w sposób czysto mechaniczny - w trakcie odtwarzania igła ma bezpośredni kontakt z powierzchnią płyty na której zapisano muzykę. Z tego względu należy odpowiednio zadbać o jej właściwy stan, w przeciwnym wypadku muzyce mogą towarzyszyć nieprzyjemne dla ucha trzaski czy kołysanie dźwięku. Utrzymanie płyty w dobrej kondycji nie powinno stanowić problemu pod warunkiem przestrzegania kilku zasad.

Pierwsza, podstawowa zasada to właściwe przechowywanie. Płyty gramofonowe powinny być transportowane i przechowywane wyłącznie w pozycji pionowej. Ważne aby nie były pochylone tylko stały idealnie w pionie. Zapobiegnie to zwichrowaniu ich powierzchni co w konsekwencji doprowadzi do kołysania dźwięku. Taki defekt może być też spowodowany działaniem wysokiej temperatury i z tego powodu należy bezwzględnie unikać składowania płyt w pobliżu źródeł ciepła czy wystawiania ich na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Wilgoć również jest wrogiem płyt gramofonowych. Chociaż sam winyl z którego tłoczy się płyty jest odporny na wodę, to okładka wykonana z papieru już nie i należy o tym pamiętać wybierając miejsce w którym umieścimy naszą kolekcję.

Jak wiadomo największym utrapieniem miłośników czarnej płyty jest wszędobylski kurz, który potrafi zepsuć radość z odsłuchu. Warto więc dbać o właściwe zabezpieczenie płyt podczas ich przechowywania. Każda płyta posiada dwie okładki - zewnętrzną z grubego kartonu oraz wewnętrzną wykonaną z antystatycznego papieru lub folii, która bywa potocznie nazywana rękawem lub kopertą. Każda z nich spełnia ważną rolę w zabezpieczeniu powierzchni przed uszkodzeniami i kurzem. Należy pamiętać by płytę po odsłuchu od razu umieszczać w kopercie i twardej okładce. Dodatkową ochronę możemy zapewnić umieszczając całą płytę w dodatkowej, zewnętrznej kopercie wykonanej z przeźroczystej folii. Zabezpiecza ona zewnętrzną okładkę przed uszkodzeniami mechanicznymi, otarciami i oczywiście kurzem. W przypadku płyt używanych warto wyposażyć je w nowe koperty, które bez problemu można kupić w handlu. Oczywiście przed umieszczeniem takiej używanej płyty w nowej kopercie warto ją wpierw wyczyścić. I tu przechodzimy do kolejnego punktu, czyszczenia płyt. Jest to temat bardzo obszerny, któremu poświęcę oddzielny tekst, w tym miejscu zwrócę jedynie uwagę na podstawowe kwestie z tym związane. Istnieją dwie podstawowe metody czyszczenia płyt: na sucho i na mokro. Na sucho czyścimy płytę używając najczęściej specjalnej szczotki wykonanej z włókna węglowego. Robimy to bezpośrednio przed odsłuchem. Dobrym przykładem takiego akcesorium jest szczotka firmy Pro-Ject Brush It.

Należy mieć świadomość, że jest to czynność prewencyjna, która nie wyczyści idealnie całej powierzchni. W tym celu należy zastosować mycie na mokro w urządzeniu noszącym nazwę myjka płyt gramofonowych. Ogólna zasada działania myjki polega na tym, że płyta obraca się pomiędzy szczotkami zanurzonymi w specjalnym płynie składającym się z mieszaniny wody, alkoholu oraz innych dodatków, który rozpuszcza i wypiera zabrudzenia z jej powierzchni. Istnieją przeróżne rozwiązania tego urządzenia od prostych myjek ręcznych aż po zaawansowane technologicznie systemy spośród których ostatnio dużą popularność zdobywają myjki ultradźwiękowe. Lecz na początek, dla potrzeb niewielkiej domowej kolekcji w zupełności wystarczy ręczna myjka taka jak na przykład model SPIN CLEAN. 

Mam nadzieję, że ten tekst ułatwi użytkownikom właściwe postępowanie z płytami gramofonowymi i stanie się impulsem do głębszego zapoznania się tą tematyką.